Koper włoski – właściwości zdrowotne i zastosowanie w kuchni i kosmetyce

Co to jest koper włoski i dlaczego warto go znać?

Koper włoski (Foeniculum vulgare) to roślina znana już w starożytności, ceniona nie tylko za wyjątkowy aromat, ale także za szerokie spektrum właściwości zdrowotnych. Charakteryzuje się wyrazistym anyżowym zapachem i smakiem, który zawdzięcza olejkom eterycznym, głównie anetolowi. W Polsce często mylony jest z rodzajem koperku ogrodowego, jednak różni się zarówno wyglądem, jak i zastosowaniem. Koper włoski występuje w dwóch formach: jako warzywo (fenkuł) i jako zioło (nasiona), a obie wykazują szereg korzystnych działań dla zdrowia i urody.

Najważniejsze właściwości zdrowotne kopru włoskiego

Koper włoski to roślina, której właściwości prozdrowotne doceniano już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Dzięki licznym składnikom aktywnym znajduje zastosowanie w profilaktyce i wspomaganiu leczenia wielu dolegliwości. Oto najważniejsze z nich:

• Wspomaga trawienie – koper włoski działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, łagodzi wzdęcia, bóle brzucha i niestrawność. Polecany jest także niemowlętom cierpiącym na kolki.
• Działa wykrztuśnie – olejek z kopru włoskiego pomaga rozrzedzać zalegający śluz, dzięki czemu jest skuteczny przy leczeniu kaszlu i infekcji górnych dróg oddechowych.
• Działa estrogenopodobnie – koper zawiera fitoestrogeny, które mogą łagodzić objawy menopauzy i regulować cykl menstruacyjny.
• Właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne – obecne w koperku substancje bioaktywne wspomagają organizm w walce z infekcjami.
• Działa moczopędnie i odtruwająco – pomaga usunąć nadmiar wody z organizmu oraz wspiera pracę nerek i wątroby.
• Wspiera redukcję masy ciała – napary z kopru włoskiego przyspieszają metabolizm i pomagają ograniczyć apetyt.

Koper włoski w kuchni – jak go używać?

Fenkuł to niezwykle wszechstronne warzywo, które z powodzeniem można włączyć do codziennego jadłospisu. Jadalne są zarówno bulwy (liście zgrubiałe u podstawy), jak i delikatne liście oraz nasiona.

Świeży fenkuł

Biała, chrupiąca bulwa idealnie nadaje się do sałatek – ma słodkawy, lekko anyżowy smak. Można ją również zapiekać, smażyć, dusić czy gotować na parze. Doskonale komponuje się z cytrusami, rybami i owocami morza.

Nasiona kopru włoskiego

Suszone nasiona stosuje się jako przyprawę do chleba, mięsa, marynat, a także do przygotowywania leczniczych naparów. W kuchni indyjskiej stanowią jeden z podstawowych składników mieszanki przyprawowej – garam masala.

Herbata z kopru włoskiego

Herbatka z nasion kopru to popularny sposób na wykorzystanie jego właściwości zdrowotnych. Wystarczy zalać 1–2 łyżeczki zmiażdżonych nasion wrzątkiem i odstawić pod przykryciem na 10 minut. Taki napar skutecznie łagodzi problemy trawienne, wspiera laktację i działa odprężająco.

Zastosowanie kopru włoskiego w kosmetyce naturalnej

Koper włoski znajduje także szerokie zastosowanie w pielęgnacji skóry i włosów. Jego ekstrakty i olejki eteryczne można znaleźć w kremach, tonikach, maseczkach oraz szamponach i odżywkach.

• Działanie przeciwstarzeniowe – bogactwo przeciwutleniaczy (flawonoidy, witamina C) neutralizuje wolne rodniki i spowalnia procesy starzenia się skóry.
• Tonizowanie i oczyszczanie – napary z kopru włoskiego można stosować jako tonik do cery tłustej i mieszanej. Usuwają zanieczyszczenia, obkurczają pory i działają kojąco.
• Pielęgnacja włosów – koper włoski wzmacnia cebulki włosów, przeciwdziała ich wypadaniu i nadaje połysk. Można go stosować w postaci płukanki po umyciu włosów.
• Likwidowanie opuchlizny i cieni pod oczami – okłady z naparu pomagają zmniejszyć opuchlizny pod oczami i rozjaśnić cienie, działając chłodząco i łagodząco.

Jak samodzielnie przygotować kosmetyki z kopru włoskiego?

Naturalne kosmetyki możesz łatwo stworzyć we własnej kuchni. Oto przykłady najprostszych domowych przepisów z koprem włoskim:

Tonik z kopru włoskiego

• 1 łyżka nasion kopru włoskiego
• 1 szklanka wrzątku

Zalej nasiona wrzątkiem i odstaw na 15 minut pod przykryciem. Po ostudzeniu przecedź i przechowuj w lodówce do 5 dni. Stosuj rano i wieczorem jako tonik oczyszczający.

Maseczka do twarzy

• 2 łyżki ugotowanego i rozgniecionego fenkułu
• 1 łyżka jogurtu naturalnego
• 1 łyżka miodu

Wymieszaj wszystkie składniki i nałóż na oczyszczoną skórę twarzy. Pozostaw na 15 minut, następnie spłucz letnią wodą. Skóra po zabiegu będzie nawilżona i rozjaśniona.

Czy koper włoski ma przeciwwskazania?

Mimo licznych korzyści zdrowotnych, koper włoski – podobnie jak inne zioła – może powodować działania niepożądane. Nie jest zalecany dla kobiet w ciąży w dużych ilościach, ponieważ zawarte w nim fitoestrogeny mogą wpływać na poziom hormonów. Osoby uczulone na rośliny z rodziny selerowatych (Apiaceae) powinny go unikać. Z kolei w przypadku stosowania olejku eterycznego należy zachować ostrożność – zbyt duża ilość może działać toksycznie.

Gdzie kupić i jak przechowywać koper włoski?

Fenkuł można kupić w większości supermarketów, sklepach ze zdrową żywnością oraz na bazarach warzywnych. Nasiona dostępne są w aptekach, sklepach zielarskich i ekologicznych. Świeże bulwy najlepiej przechowywać w lodówce (do 5 dni), zaś nasiona w szczelnym pojemniku, w suchym i chłodnym miejscu.